Atopowe zapalenie skóry (AZS), znane też pod nazwą egzema, jest przewlekłą chorobą skóry charakteryzującą się świądem i suchością naskórka. Co wywołuje to schorzenie i jakie czynniki nasilają jego symptomy? Jakie są typowe objawy AZS i w jaki sposób łagodzić zmiany skórne?
Przyczyny AZS
W przypadku atopowego zapalenia skóry układ odpornościowy nieprawidłowo reaguje na małe dawki alergenów, wytwarzając nadmierne ilości przeciwciał IgE skierowanych przeciwko wspomnianym alergenom. Niestety przyczyny AZS nie są w pełni zbadane. Według zgromadzonych dowodów naukowych chorobę wywołują złożone zależności między czynnikami genetycznymi (mutacje w genach odpowiedzialnych za czynniki biorące udział w procesach zapalnych), odpornościowymi oraz środowiskowymi. Wystąpienie schorzenia może wynikać również z istniejącego defektu bariery skórnej.
U osób z atopowym zapaleniem skóry białko odpowiadające za funkcjonowanie warstwy ochronnej naskórka, czyli filagryna, nie działa prawidłowo. Rezultatem tego jest nadmierne wysuszenie oraz podrażnienie skóry. Ponadto objawy AZS zaostrzają alergeny, zakażenia, stres, substancje drażniące, zanieczyszczenia środowiska, wilgotność powietrza oraz temperatura (niska, wysoka oraz zmieniająca się).
Jakie są objawy atopowego zapalenia skóry?
Do symptomów charakterystycznych dla AZS należą suchość i uczucie swędzenia skóry oraz zmiany skórne zlokalizowane w zgięciach łokciowych i kolanowych. Mogą występować rogowacenie przymieszkowe, rybia łuska, rumień twarzy oraz natychmiastowe reakcje skórne na drażniące czynniki. Schorzenie ma przewlekły i nawrotowy przebieg. Zmiany skórne mogą zaostrzać się w stresujących sytuacjach.
Chorzy na AZS są bardziej podatni na zakażenia gronkowcem złocistym, mają dodatnie wyniki testów skórnych z alergenami i podwyższony poziom immunoglobuliny E-IgE. Może współistnieć nietolerancja niektórych pokarmów oraz nietolerancja wełny, a także zaćma, nawrotowe zapalenie spojówek, zacienienia wokół oczu oraz przebarwienia powiek. Jeżeli AZS występuje w rodzinie, istnieje duże prawdopodobieństwo, że zostanie odziedziczone przez dzieci.
Leczenie atopowego zapalenia skóry
AZS ma przewlekły i nawracający charakter, a jego przyczyny nie zostały w pełni zbadane, dlatego jego leczenie okazuje się bardzo trudne. Podstawą terapii jest łagodzenie objawów, co poprawia jakość życia pacjenta. Ponadto zaleca się unikać czynników drażniących takich jak agresywnie oczyszczające kosmetyki czy wełniane ubrania.
W leczeniu AZS stosuje się leki przeciwhistaminowe, immunomodulujące i zapobiegające infekcjom. Wykorzystywana bywa fototerapia oraz leczenie biologiczne czy ogólnoustrojowe. Przebieg kuracji dobiera się do lokalizacji zmian i stopnia aktywności choroby.
Do leków na AZS do stosowania zewnętrznego należą maści i inne preparaty z glikokortykosteroidami, antybiotykiem, inhibitorami kalcyneuryny, substancjami przeciwwirusowymi oraz przeciwgrzybiczymi. Kluczowa jest również właściwa, delikatna pielęgnacja naskórka. Balsam, emulsja do mycia ciała czy krem na atopowe zapalenie skóry musi działać intensywnie nawilżająco i wzmacniać naturalną barierę ochronną. Do pielęgnacji przy AZS zaleca się preparaty z emolientami oraz ceramidami.
Atopowe zapalenie skóry, choć ma charakterystyczne objawy takie jak zmiany skórne w przegubach łokci, bywa trudne do rozpoznania. Jeżeli zaobserwuje się u siebie wyżej opisane symptomy, warto skonsultować się z dermatologiem lub alergologiem. W przypadku, gdy zostanie rozpoznane AZS, specjalista zaleci leczenie koncentrujące się na łagodzeniu objawów. Aby ograniczyć symptomy, konieczna będzie również właściwa pielęgnacja wzmacniająca naturalną barierę ochronną naskórka – najlepiej zaopatrzyć się w kosmetyki z emolientami i ceramidami pomagającymi chronić się przed niekorzystnymi czynnikami zewnętrznymi.
